www.polana.fora.pl

(tekst autoryzowany)

I Cing – Księga Przemian

Księga I Cing jest jednym z największych dzieł literatury światowej i po Biblii - najczęściej wznawianym. Od trzech tysięcy lat jest inspiracją dla chińskiej myśli etycznej i filozoficznej. Tworzona była przez wiele setek lat. Jej początki sięgają czasów legendarnego cesarza Fu Xi.
Natępną postacią z nią związaną jest pierwszy władca dynastii Xia (2205-1766 pne.) Wtedy Księga ta zwała się Lien Shan, co znaczy "przejawianie się zmian w górze". W okresie panowania następnej dynastii Shang Yin (1766-1122 pne.) księga przybrała miano Kuei Ciang, co znaczy "przypływ i powrót do łona i grobowca".

Po pięciuset latach dynastia ta przerodziła się w tyranię, którą obalił ród Czou (1122-256 pne.). Wtedy to powstał układ ośmiu trygramów, czyli ośmiu kombinacji trzech linii ciągłych i przerywanych, będących podstawą do późniejszego sporządzania 64 heksagramów, czyli kombinacji wyczerpujących wszystkie możliwości - sześciu linii ciągłych z przerywanymi. Księga uzyskała wtedy miano Przemiany Czou.

Podstawą światopoglądu chińskiego jest przekonanie o jedności wszystkiego, polegającej na wzajemnym przenikaniu się dwóch pierwiastków: żeńskiego Yin i męskiego Yang. Ich obecność w heksagramach ilustrują odpowiednio linia przerywana i ciągła.

Autorstwo kolejności ułożenia trygramów i ich znaczeń przypisuje się księciu Czang, protoplaście rodu Czou. Pośmiertnie uznano go za króla i nazwano Wenwang (Król Wen). W czasach panowania tej dynastii żył - znany powszechnie i zachodniemu światu - Konfucjusz (Kung Fu Tsy 551-479 pne.). Docenił mądrość Księgi i nadał jej ostateczny kształt, który przetrwał do dziś jako Księga Przemian.
Aż po XII w. pne. Księga była jedynie księgą wróżb i przeznaczenia, lecz za sprawą króla Wen i następców, zaczęła przekształcać się w Księgę Mądrości.

Te losowo znajdowane kombinacje ułożeń linii, są podstawą do szukania w Księdze odpowiedzi na nurtujące nas pytania, która budowana jest jako kosmogoniczny algorytm procesu zmiany.
Początkowo rodzaj linii ustalano poprzez trzykrotne losowe rozdzielanie i zliczanie 50 łodyg krwawnika syberyjskiego (Achillea sibirica), którą to roślinę Chińczycy uznają za istotę duchową. Roślina osiąga ok. 2 m wysokości, a jej łodygi tworzą znak Pu (朴), co oznacza własną, naturalną moc jaką posiadają rzeczy w swym pierwotnym stanie, a także znaczy wróżyć.

Od czasu gdy badania Księgi przeniosły się w XVIII w. także do Europy, zaczęła ona inspirować i myśl Zachodu. Pierwsza europejska wzmianka o niej ukazała się w Paryżu w 1694 r. Pierwsze zaś tłumaczenie zostało dokonane na język łaciński przez misjonarza jezuitę P. Regisa w roku 1736. Poważnie zainteresował się nią Gottfried Leibniz, niemiecki filozof i matematyk. Był zafascynowany analogią do zero-jedynkowego zapisu pierwszych 64 liczb naturalnych.

Wtedy to zaczęto stosować do wyznaczania heksagramów rzucanie nie gałązek krwawnika, a monet, opierając się na fakcie, że w Chinach wróżono też rzucając specjalne wróżebne monety.

Awers/reszka monety przyjęła wartość 2, a rewers/orzeł 3. Podczas każdego rzutu trzema monetami, możemy uzyskać tylko cztery możliwe sumy : 6,7,8 i 9. Z nich 6 i 8 wyznaczają linię przerywaną żeńską, natomiast 7 i 9 linię ciągłą, męską. Dodatkowo jeszcze 6 jest starą linią żeńską Jin, która wkrótce przejdzie w swoje przeciwieństwo, czyli w młodą Jang 7. Natomiast stara męska Jang 9, w niedalekiej przyszłości przemieni się w młodą Jin 8. Te wewnętrzne rozróżnienia wieku linii przyczyniają się do tego, że 64 odpowiedzi mają dołączone do nich 6 różnych możliwych osądów. Jest jeszcze parę innych dodatkowych rozróżnień, a więc i bogactwa interpretacyjnego, lecz to już nie jest koniecznym w tekście wprowadzającym jedynie w świat Księgi Wielkiej Mądrości i Przemian.

Pierwszym poważnie liczącym się tłumaczeniem Księgi na język angielski był przekład Jamesa Legge (ukończony w r.1882), który swą pracę rozpoczął w roku 1854, a na język niemiecki – Richard Wilhelm (1923). Jego tłumaczenie uważane jest za najdoskonalsze. Był on uczniem chińskiego mistrza, a pracę wykonał dwukrotnie : przetłumaczył z języka chińskiego na niemiecki, by potem powtórnie przełożyć z niemieckiego na chiński, lecz tak, by mistrz ten przekład zakceptował.
Przedmowę do tego tłumaczenia napisał Carl Gustaw Jung – sam też niezmiernie zafascynowany Księgą, bo jak mówił: „Przebywając z księgą, doznawał zdumiewającego uczucia obcowania z inteligentną istotą”.

Co zaś do słynnej powieści Philipa K. Dicka „Człowiek z Wysokiego Zamku”, Księga jest wręcz jej współautorem, gdyż Dick konsultował z Księgą Przemian wszystkie zwroty akcji (!).

Z polskich tłumaczeń, osobiście najbardziej cenię pracę Oskara Sobańskiego, podróżnika i znawcę wielu kultur. Miałam to szczęście, że gdy przed laty ją kupowałam, trafiłam na katowickie wydanie Domu Wydawniczego KOS 1999, które poprzedzone jest wspaniałym historycznym wprowadzeniem autorstwa Krzysztofa Maćko.

Już od kilkunastu lat radzę się w poważnych sprawach Księgi Przemian. I tak jak wszyscy, którzy poznali Ją bliżej - gdy z nią rozmawiam czytając komentarze do heksagramów i ich linii, czuję jakbym rozmawiała ze zbiorowym Duchem Mądrości wielu Istot bez wieku, narodowości, płci...

Bo jedno wiecznie przechodzi w drugie... gdzie koniec jest początkiem, a początek końcem...